Yaygın Gelişimsel Bozukluklar Destek Eğitimi

Yaygın gelişimsel bozukluğu olan bireylerde eğitim ve ev ortamları uygun şekilde yapılandırıldığında, işlevsel eğitim programları geliştirildiğinde, öğretim süreci bireysellik esasına göre hazırlandığında, bağımsız yaşam becerilerinin edinilmesi ve toplumsal entegrasyon bağlamında önemli ilerlemeler kaydedilmektedir. Yaygın gelişimsel bozukluğu olan bireylerin bağımsız yaşam becerilerini geliştirmeleri, davranış problemlerinin azaltılarak gereksinimleri olan beceriler kazanabilmeleri, uygun eğitim programlarıyla bütünleştirilmiş, yapılandırılmış ve zenginleştirilmiş öğretim ortamlarının erken yaştan itibaren sağlanmasıyla doğrudan ilişkilidir. Yaygın gelişimsel bozukluk gösteren bireylerin, tanı aldıkları ilk andan itibaren destek eğitim programlarına alınarak gelişimlerinin desteklenmeleri gerekmektedir. Bireyin örgün eğitime dâhil olduktan sonra da düzeyine/tanısına uygun destek eğitim programlarına katılması, gelişiminin en üst düzeyde desteklenmesini sağlayacaktır.

Yaygın gelişimsel bozukluklar, sosyalleşme ve iletişim gibi çoklu temel fonksiyonların gelişmesinde gecikmeleri de içeren bir spektrum bozukluğudur. Bu grupta yer alan en çok bilinen yaygın gelişimsel bozukluk otizmdir. Bu yelpazede yer alan diğer bozukluklar, Rett Sendromu, Çocukluğun Dezintegratif Bozukluğu, Asperger Sendromu ve Başka Türlü Adlandırılamayan Bozukluk (Atipik Otizm)’tur.

Yaygın gelişimsel bozukluğu olan bireylerin erken çocukluk döneminden başlayarak yetişkinlik dönemindeki iş ve mesleki eğitim programları da dâhil olmak üzere yaşam boyu süren kaliteli ve nitelikli bir özel eğitim hizmeti almaları, bozukluğun türüne, derecesine, bireyin yaşına ve özelliklerine, ihtiyaçlarına göre işlevsel olarak planlanmış eğitim programlarının sayısının artırılması, çeşitlendirilmesi ile mümkün olabilmektedir.

Yaygın gelişimsel bozukluk, birden fazla bozukluğu içeren genel bir tanı grubu olup erken çocukluk döneminde başlayan sosyal etkileşim, dil gelişimi ve davranış alanlarında yetersizliklere sahip olma durumudur. Davranış sorunları, yineleyici, sınırlı ilgi ve davranışları kapsamaktadır. Bu durumlar gelişimin birçok alanını etkileyerek kalıcı ve süreğen işlev bozukluklarına yol açarlar.

Yaygın Gelişimsel Bozukluklar Destek Eğitimi ile bireylerin;

1. İşlevsel becerilerin kazandırılmasına ön koşul oluşturan temel eşleme ve taklit becerilerini geliştirmeleri,

2. Sosyal etkileşim başlatma ve sürdürme becerilerini geliştirmeleri,

3. Alıcı ve ifade edici dil becerilerini geliştirmeleri,

4. İletişim becerilerini geliştirmeleri,

5. Bağımsız çalışma ve işlevde bulunma ile organize olma becerilerini kazanmaları,

6. Öz bakım ve günlük yaşam becerilerini geliştirmeleri,

7. Akademik becerilerini geliştirmeleri,

8. Toplumsal yaşama katılım ve sosyal uyum becerilerini geliştirmeleri beklenmektedir.

Öğretim Yöntem ve Teknikleri

Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan bireyler öğrenme sürecinde farklı yöntem, teknik ve yaklaşımlara gereksinim duyarlar. Öğretim programlarında çoklu duyuya dayalı öğretim tekniklerinin kullanılması gerekmektedir. Aşağıda yer alan teknik, yöntem ve yaklaşımları öğretim programının içinde yer almalıdır.

• Açık Anlatım Yöntemi

• Basamaklandırılmış Yöntem

• İleri Zincirleme Yöntemi

• Tüm Beceri Yöntemi

• Tersine Zincirleme Yöntemi

• Uygulamalı Davranış Analizi

• Ayrık Denemelerle Öğretim

• Fırsat Öğretimi

• Olumlu Davranış Desteği (İşlevsel Analiz)

• Temel Tepki Öğretimi

• Yanlışsız Öğretim

• Akran Destekli Öğrenme